Jest to Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym.

Celem uchwalenia dyrektywy było osiągnięcie sprawiedliwej równowagi między prawami i interesami twórców i innych podmiotów uprawnionych, z jednej strony, a prawami i interesami użytkowników, z drugiej strony. Wprowadzone w niej przepisy są odpowiedzą na zaistniałe wypaczenia rynku, m.in. wykorzystywanie kreatywnych treści przez wielkie platformy cyfrowe bez zgody uprawnionych i bez uczciwego wynagrodzenia.

Dyrektywa jest aktem ustawodawczym UE wyznaczającym dany cel, który muszą osiągnąć wszystkie państwa UE. Sposób jego osiągnięcia określają jednak poszczególne kraje członkowskie za pośrednictwem swoich własnych aktów prawnych.

Dyrektywa DSM jest ważna dla dziennikarzy, ponieważ reguluje ona ich prawa i obowiązki dotyczące publikowania i wykorzystywania tworzonych przez nich treści.

Obecnie wielkie platformy cyfrowe zamieszczają całe artykuły, ekstrakty z artykułów lub linki do nich w swoich wyszukiwarkach, mediach społecznościowych czy podstronach newsowych, z których czerpią zyski reklamowe. Treści te podwyższają atrakcyjność oferty platform, nie stanowią jednak równocześnie źródła przychodów dla podmiotów odpowiedzialnych za ich powstanie – dziennikarzy i wydawców. Dyrektywa ustanawia prawo pokrewne wydawców prasy do udzielania licencji wielkim platformom cyfrowym. Stanowi też, że przychodami z tych licencji wydawcy mają się dzielić z dziennikarzami.

Wydawcom przysługiwać będzie wynagrodzenia za wykorzystywanie ich publikacji prasowych online na platformach cyfrowych przez okres dwóch lat od momentu publikacji danego materiału. Znaczącą część tego wynagrodzenia otrzymają dziennikarze.

Organizatorami kampanii „Na Uczciwych Warunkach” są: Izba Wydawców Prasy, Stowarzyszenie Dziennikarzy i Wydawców REPROPOL, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.

Wypłacanie środków finansowych dla dziennikarzy za ich pracę, a dokładnie rekompensat za wykorzystywanie przez platformy stworzonych przez nich treści, jest dwuetapowe. Na początku rekompensaty, wynikające z dyrektywy DSM, trafiać będą do wydawcy – bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania. Dopiero wówczas – w drugim etapie – dziennikarze otrzymają część tych środków. Wypłata ta zależy od kilku czynników, takich jak umowa zawarta pomiędzy dziennikarzem a wydawcą, w jakim stopniu dzieło zostało wykorzystane i w jakich krajach oraz jakie są przepisy prawne w danym kraju. To wydawca będzie zatem odpowiedzialny za wypłatę wynagrodzenia, przy czym może to zadanie powierzyć także organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi. W każdym przypadku istotne jest, aby dziennikarze mieli jasne i spójne umowy, które określają ich prawa i obowiązki w zakresie wykorzystywania ich dzieł.

W Polsce implementacja dyrektywy DSM nie została jeszcze zakończona przede wszystkim z uwagi na brak woli polityków odpowiedzialnych za jej wprowadzenie. Projekt implementujący dyrektywę powinien w ostatnich tygodniach trafić pod obrady Komitetu Stałego Rady Ministrów, tak się jednak nie stało.

7 czerwca 2023 minie równe dwa lata od dnia, w którym dyrektywa powinna zostać wprowadzona do polskiego porządku prawnego.

W marcu br. Komisja Europejska złożyła do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej skargę dotyczącą braku implementacji dyrektywy przez Polskę. KE wnioskuje o karę pieniężną, której wysokość na dzisiaj nie jest jeszcze znana.